Czym jest projektowanie wystaw?

Projektowanie wystaw zmienia się w miarę postępu technologicznego i naszego przyzwyczajenia do wielu bodźców. Współczesne ekspozycje nie ograniczają się tylko do prezentacji suchych faktów w muzeum. Za pomocą nowoczesnych rozwiązań dąży się do zatrzymania widza i przekazania mu wiedzy w bardziej interesujący sposób. O co w ogóle chodzi w projektowaniu wystaw i dlaczego jest ono takie ważne? Przejdź do dalszej części artykułu.

Czym właściwie jest projektowanie wystaw?

Projektowanie wystaw ma na celu przekazanie odbiorcom informacji za pomocą ustalonej wcześniej narracji, umieszczonej w danym otoczeniu. W tym procesie uczestniczy często wielu specjalistów z dziedziny: designu wnętrz, architektury, grafiki, psychologii i technologii. Opracowują oni plan i projektują ekspozycję.

Przeczytaj również: Jak przygotować wystawę twórczości?

Chodzi nie tylko o zaprezentowanie twórczości czy faktów historycznych, ale też stworzenie takiej całości, która będzie zachęcająca, interaktywna i angażująca odbiorców. Ma zaciekawić, pozostać w pamięci na dłużej. Sięga się po różne środki: oświetlenie, dźwięk, multimedia i aranżację przestrzeni.

W projektowaniu wystaw używa się także pojęcia wystawiennictwa, wywodzącego się z dziedziny architektury wnętrz i sztuk plastycznych.

Dlaczego projektowanie wystaw muzealnych jest potrzebne?

Kiedyś prezentowanie kolekcji było przejawem snobizmu. Z czasem zaczęto akcentować funkcję edukacyjną. Obecnie edukacja jest niewystarczająca. Łączy się ją więc z rozrywką. Muzea stały się bardziej przyjazne odwiedzającym, a zwłaszcza tym najmłodszym. Tak, że wychodząc na przykład z Muzeum Powstania Warszawskiego, ktoś stwierdza: czułem się jakbym cofnął się o kilkadziesiąt lat.

Celem jest przedstawienie widzowi pewnych faktów w taki sposób, by były dla niego jak najbardziej zrozumiałe. Projektanci szukają więc optymalnych rozwiązań. Zastanawiają się, jakie medium wybrać do prezentacji treści. Wcześniej jeszcze określają cel swoich działań. Kiedy wiemy, co właściwie chcemy osiągnąć poprzez wystawę, łatwiej jest nam następnie wybrać potrzebne narzędzia.

Dużą rolę w projektowaniu wystaw odgrywa narracja, czyli opowieść, jaką widz poznaje w czasie oglądania wystawy. Podczas jej przygotowywania tworzy się więc również scenariusz. Tutaj istotne jest umieszczenie historii w jakimś kontekście i ubranie jej w formę, która stanie się bliska dla odbiorcy. W końcu eksponaty, dzieła sztuki same w sobie są oderwane od rzeczywistości. Trzeba im „pomóc” w osadzeniu się w myśleniu odwiedzającego wystawę. Do tego wykorzystuje się tło historyczne, społeczne i artystyczne.

Oczywiście nie zawsze opowieści są obecne. Podczas modernistycznych (czy postmodernistycznych) wystaw, obiekty rozstawione są bez kontekstu. Widz sam nadaje wydźwięk emocjonalny temu, na co patrzy. Jest tak chociażby podczas ekspozycji w dziedzinie designu.

Co jeszcze jest ważne w projektowaniu wystaw?

Poza wspomnianymi kwestiami, należy wspomnieć też o aranżacji eksponatów. Odpowiednie ich umieszczenie może być pomocne w przyswajaniu informacji lub wręcz przeciwnie — przytłaczać i męczyć. Kreatywność musi być powiązana z umiarem i wiedzą na temat potrzeb psychologicznych człowieka.

Projektowanie nie kończy się wraz z otwarciem wystawy. Potem następuje obserwacja, analiza i wyciąganie wniosków na przyszłość, by kolejna praca była jeszcze lepsza. Dlatego warto korzystać z usług projektantów. Kuratorzy (organizatorzy) nie zawsze mają konieczną wiedzę na temat potrzeb emocjonalnych i fizycznych widza. Projektant występuje jakby w jego imieniu. Wczuwa się w niego i z myślą o nim tworzy plan ekspozycji.

Określenie grupy docelowej to obowiązkowy element. Nie można też pominąć osób z niepełnosprawnościami, ale umożliwić im swobodny dostęp do wystawianych materiałów.

Na koniec dobrze jest wykorzystywać zdobycze techniki i być dostępnym także w Internecie. Wiele osób chętnie skorzysta z wirtualnego zwiedzania. Zarówno w bezpośrednim kontakcie z wystawą, jak i tym przy użyciu komputera, warto angażować różne zmysły.